(Print & Play) Jak wykonać grę - techniki i zdjęcia

[Sir_Yaro]

Ostatnio coraz więcej osób zaczepia mnie na forum i po za nim z pytaniami jak zrobić planszę, żetony czy karty. Pisanie tego samego po 10x jest nieco denerwujące więc pomyślałem, że zbiorę to wszystko do kupy w 1 miejsce.

Jeśli coś jest nie jasne to proszę o pytania - uzupełnię opisy. Jest więcej niż pewne, że niektóre rzeczy robiłem już tle razy, że są dla mnie oczywiste i nie wpadłem na to aby o nich wspomnieć.

Spis treści

• 1. Plansza,
• 2. żetony,
  3. pudełka
• 4. karty,
  5. heksy,
  6. narzędzia

1. Plansza

Gdzie, jak i na czym wydrukować

• Wydruk w domu na drukarce,
  - laserowej,
  - atramentowej,
• wydruk w zakładzie reklamowym na folii,
• wydruk w drukarni na papierze,
• wydruk na materiale,
• wypalenie laserem w drewnie.
  
  • Wydruk w domu na drukarce
    Przy założeniu, że produkt końcowy ma być w jakiejś rozsądnej jakości zakładam, że wydruki czarno-białe odrzucam i akceptuje tylko wydruki kolorowe. Ale jak prawie każdy krok tutaj opisany ostatecznie jest to opcjonalne. Plusem wydruku w domu są szybkie efekty, możliwość wielokrotnego powtarzania/poprawiania i przeważnie niskie koszty. Dopasowanie wielu małych stron nie jest łatwe.
    Do minusów należy zaliczyć konieczność kupienia sprzętu i materiałów. Co szczególnie w przypadku sprzętu może być dość kosztowne.
    • Laser
      Niestety mam doświadczenie tylko z dużymi biurowymi laserami za "naście-tysięcy". Poniższe plusy i minusy tyczą się takich laserów!
      I nie potrafię powiedzieć nic o tanich kolorowych laserach. Przy czym tani laser kolor to koszt 500-1000zł i należy pamiętać, że toner nie zawsze należy do tanich.
      • Plusy: Szybki dwustronny wydruk, nie najgorsze spasowanie obu stron przy wydruku dwustronnym, obsługa grubych papierów (300-350g spokojnie działały), zabezpieczenie wydruku przez co toner się nie rozmazuje, często obsługują papier A3, wystarcza zwykły papier kredowy (bo drogi foto i tak nie da lepszej jakości)
      • Minusy: W warunkach domowych drooogi, średnia/średnio-wysoka jakość wydruku, przeciętne zróżnicowanie kolorów koszt nowych tonerów potrafi załamać.
    • Atrament
      Znacznie większa dostępność i wybór
      • Plusy: przy użyciu CISS'a koszt atramentu staje się pomijalnie mały (nawet oryginalnych tuszy), wysoka lub bardzo wysoka jakość wydruku,
      • Minusy: Wolny wydruk, koszt atramentu jest bardzo wysoki, zaskakująco wysokie zużycie atramentu, wydruki rozmazują się na tanich papierach nawet przy teoretycznie suchych palcach (szczególnie kolor czarny), wydruk zalany nadaje się przeważnie do wyrzucenia, przyzwoity papier foto (matt/gloss) kosztuje ~30gr za stronę A4, atramentówki A3 mają kosmiczne ceny i łatwo się psują.
  • Wydruk w zakładzie reklamowym na folii samoprzylepnej
    • Plusy: Średnia/wysoka jakość, odporne na płyny i urazy mechaniczne (czyt. wyłączenia poniżej), odporna na ścieranie, relatywnie tanie (plansza 60x80 20/25zł), wydruki nawet na formacie A0,
    • Minusy: Nie odporna na zadrapania (należy zabezpieczyć folią - czytaj "zabezpieczenie planszy folią przeźroczystą - uwagi" poniżej), znacznie droższe niż wydruk w domu, przyklejenie tak dużej planszy na tekturę nie jest banalne.
  • Wydruk w drukarni na papierze
    Próbowałem tylko raz więc ta część jest trochę nie miarodajna
    • Plusy: wysoka jakość, odporna na ścieranie, tanie (format B1 8zł), wydruki nawet na formacie A0,
    • Minusy: średnio odporna na zadrapania (można zabezpieczyć folią przeźroczystą, a tutaj druga opcja), nie ma (?) mozliwości wydruku na papierze samoprzylepnym, przyklejenie planszy na tekturę nie jest banalne i wymaga kleju lub taśmy klejącej dwustronnej.
  • Wydruk na materiale
    • 
    • Plusy: bardzo efektowne, składa (a raczej zwija się) do bardzo małych objętości, wytrzymała na uszkodzenia, wytrzymała na zalania (można prać), wydruki do 156cm szerokości
    • Minusy: raczej drogie (150x100cm ~60zł), zabezpieczenie brzegów wymaga dostępu do maszyny do szycia(na parę minut), maksymalna rozdzielczość 150dpi, małe detale na wydruku są nieczytelne (tekst, ikonki, bardzo cienkie linie)
  • Wypalenie laserem w drewnie
    • 
    • Plusy: bardzo efektowne, nie do zniszczenia, teoretycznie dowolny rozmiar.
    • Minusy: bardzo drogie, przeważnie nie da się złożyć, ciężkie do przechowywania, bez malowania farbami nie ma opcji na uzyskanie kolorów
  Jak wykonać planszę
  • Kupić gotową (mepel.pl, spielmaterial.de) (ok 40zł),
  • wykonać samodzielnie (ok 6-8zł).
  • Wykonanie samodzielne planszy
    Z oczywistych względów mój opis obejmie tylko trzy pierwsze metody wykonania planszy.
    Za każdym razem zaczynamy od dokładnego określenia rozmiarów planszy. W każdym przypadku na koniec można (a czasem trzeba) zabezpieczyć planszę naklejając na nią przeźroczystą folię (czyt. "zabezpieczenie planszy folią przeźroczystą - uwagi" poniżej)
    • Jednoczęściowa
      • W przypadku takiej planszetki sprawa jest bardzo prosta. Wycinamy z tektury prostokąt o takich wymiarach jak potrzebujemy.
        
      • następnie przycinamy rogi okleiny (z wydrukowana planszą) pod kątem 45 stopni. Robimy to od strony wydruku, a nie od tyłu! Musisz widzieć co i gdzie tniesz.
        
      • przyklejamy tekturę do planszy tak jak jest to widoczne na powyższym rysunku. Pilnujemy aby wystające "uszy" się gdzieś nie przykleiły
      • zawijamy brzegi, przyklejając je z tyłu, jeden po drugim
        
      • planszetka gotowa
        
    • Dwuczęściowa
      • W przypadku takiej planszetki sprawa jest bardzo prosta. Wycinamy z tektury prostokąt o takich wymiarach jak potrzebujemy.
        
      • następnie przycinamy rogi okleiny (z wydrukowana planszą) pod kątem 45 stopni. Robimy to od strony wydruku, a nie od tyłu! Musisz widzieć co i gdzie tniesz.
        
      • przyklejamy tekturę do planszy tak jak jest to widoczne na powyższym rysunku. Pilnujemy aby wystające "uszy" się gdzieś nie przykleiły
      • zawijamy brzegi, przyklejając je z tyłu, jeden po drugim
        
      • rozcinamy planszę pod kątem prostym dokładnie na środku
        
      • sklejamy planszę od tyłu taśmą naprawczą (duct tape)
        
      • plansza gotowa
        
    • Czteroczęściowa
      
      WIDEO:

      Przykład wykonania czteroczęściowej mini planszetki:
      

      ZDJĘCIA:
      • Po pomierzeniu planszy wycinamy prostokąt w takim samym rozmiarze
        
      • przecinamy planszę jednokrotnie (wzdłuż) na pół
      • następnie przycinamy rogi okleiny (z wydrukowana planszą) pod kątem 45 stopni. Robimy to od strony wydruku, a nie od tyłu! Musisz widzieć co i gdzie tniesz.
      • przyklejamy pierwszą połówkę planszy
        
      • a następnie (z dystansem ~1mm) obok drugą,
        
      • zawijamy brzegi, przyklejając je z tyłu, jeden po drugim
      • w tej chwili masz niemal gotową planszę składaną na pół
      • odmierzasz jak najdokładniej środek
        
      • przecinamy plansze na pół
      • sklejamy planszę od tyłu taśmą naprawczą (duct tape)
        
      • plansza gotowa
    • Sześcioczęściowa (lub więcej)
      • Z wielu względów najwygodniejsze do wykonania są plansze 60x80 i 60x60 (lub mniejsze). W tym wypadku pokaże jak najpierw wykonać pustą planszę, a następnie nakleić na nią grafikę. Zasadniczo nie jestem fanem tej metody gdyż zawsze mam problemy z dopasowaniem wszystkich części do siebie.
      • Zaczynamy od określenia na ile części ma się plansza składać. Jeśli drukujemy planszę w domu trzeba wziąć pod uwagę wielkość pojedynczej kartki. Jeśli mamy wydruk w jednej całości wielkość pojedynczych elementów planszy nie ma szczególnego znaczenia - byle się zmieściło w pudełku.
        Np. Plansza (wydruk) ma 60x80 (+ew brzegi). Kartka A4 ma 20x30cm (w zaokrągleniu). Tak więc 80/20=4, 60/30=2. Plansza będzie 4x2.
        Przy planszach które tak ładnie nie pasują trzeba kombinować.
      • wycinamy X jednakowych prostokątów. W ww przykładzie będzie to 8 prostokątów 30x20cm
        
      • układamy je równo (pod linijkę) z jednej strony w rzędzie. Przeważnie pomimo naszych starań elementy nie będą tej samej długości i z jednej strony będą lekko wystawać (lub będą za krótkie). Na szczęście wystarczy, że jedna strona będzie równa - drugą można przyciąć po sklejeniu całości.
        Warto pozostawić pomiędzy prostokątami mały dystans (0.5-1mm). W tym celu można włożyć pomiędzy nie 1-3 kart do gry
        
      • sklejamy ze sobą elementy w 3 miejscach tak aby uzyskać połówkę planszy
        
      • powtarzamy 2 powyższe punkty dla drugiej połówki
      • sklejamy ze sobą obie połówki pamiętając o zostawieniu dystansu pomiędzy nimi. Łączymy ze sobą te krawędzie które wcześniej wyrównywaliśmy po linijkę.
        
      • pusta plansza gotowa
        
      • obcinamy brzegi wydruków jak zaznaczono pomarańczowa linią na obrazku poniżej
      • przyklejamy wydruki w oznaczonej kolejności
        
        
      • zawijamy brzegi do tyłu lub odcinamy wzdłuż obrysu

.
[*] zabezpieczenie planszy folią przeźroczystą - uwagi[/size]
Wydruki zabezpieczamy przed ścieraniem i zadrapaniem naklejając na nie przeźroczystą folię.
Łatwo dostępne i przetestowane mam:
- folia Oracal 641-000,
- samoprzylepna folia mabitech.

Pierwsza folia jest grubsza, dość łatwo się aplikuje i umożliwia na papierze przez chwilę niewielkie poprawki. Jej minusem jest niewielkie kurczenie się po paru miesiącach. Przy naklejeniu na planszę pojedynczego kawałka po dłuższym czasie planszy nie da sie rozłożyć i będzie trzeba ją rozcinać. Możliwe, że rozwiązaniem jest przyklejanie osobnego kawałka na każdy z elementów planszy. Przy elementach nie składanych na razie nie zaobserwowałem kurczenia się (a przez to wyginania elementów w łuk), jeśli jednak coś takiego by wystąpiło wystarczyło by nakleić folię także od spodu.
Folia matowa sprawia, że kolory wydają się być lekko wybladłe. Efektów działania błyszczącej nie sprawdzałem.
Z zalet można jeszcze wymienić fajna fakturę i grubość która sprawia iż oklejone elementy (szczególnie tak małe jak żetony) zaczynają sprawiać wrażenie plastikowych elementów.

Druga folia jest błyszcząca (co w samo w sobie może stanowić wadę) i poprawia nasycenie kolorów (plus). Jest mocna, prawie nierozciągliwa i bardzo, bardzo cienka z niezwykle mocnym klejem. To wszystko sprawia, że jej naklejanie jest bardzo trudne, a pomyłki rzadko da się poprawić tak aby wyglądało to dobrze (jeśli w ogóle się da). Generalnie naklejanie jej to spore wyzwanie. Trzeba wziąć tez pod uwagę, że jest mała i nie na każdy element będzie się nadawać.

[Sir_Yaro]

2. Żetony

Znam tylko dwie metody wykonywania żetonów:

• naklejanie wydrukowanych grafik na żetony pół-produkty,
• naklejanie wydruków na tekturę i wycinanie żetonów

Obie metody w wielu miejscach są do siebie podobne, przenikają się wzajemnie, a poszczególne techniki można używać często używać wymiennie.

• Żetony tekturowe
  • W przypadku żetonów tekturowych najważniejsze są 2 kwestie. Czy żetony mają być dwustronne i jaki maja mieć kształt. Te dwie kwestie zwykle implikują metodę wykonania żetonów. Jako materiał podkładowy pod wydruk sugeruję użycie tektury introligatorskiej 1mm lub 1.5mm. Koszt formatki B1 (100x70cm) oscyluje pomiędzy 3, a 5zł w zależności od gramatury tektury.
    Grubsze tektury ciężko się tnie w warunkach domowych. Cięcie 3mm tektury potrafi być już koszmarem. No chyba, że masz pod ręką laser...
    • żetony jednostronne - najprostsze w wykonaniu.
      • Naklejamy wydruk na tekturę. Jeśli chcemy zabezpieczyć grafiki naklejamy na to folie przeźroczystą. Dookoła żetonów powinien pozostać jak najgrubszy pas tektury (biały kolor na zdjęciu poniżej). Im będzie grubszy tym będzie łatwiej wycinać.
      • Najpierw wykonujemy po kolei cięcia w jedna stronę
        
      • Następnie tniemy w poprzek od środka na zewnątrz. Żetonów nie wyjmujemy dopóki nie wykonamy wszystkich cięć! Jak wyjmiesz choć jeden żetony całość zacznie się ruszać i cięcie będzie coraz trudniejsze.
        
      • zabieramy ramkę i żetony rozpadną się na pojedyncze sztuki. Ew. trzeba poprawić niedocięte pojedyncze sztuki
        
        
        .
    • żetony dwustronne - znacznie ładniejsze ale tez trudniejsze do wykonania. Tak samo jak przy kartach problem stanowi spasowanie awersu i rewersu. Moim zdaniem ten problem można rozwiązać wyłącznie na poziomie projektowania szablonu do wydruku. Oznacza to, że jeśli tworzysz żetony to możesz zdecydować jak będziesz je na koniec wycinał. Jeśli ściągnąłeś projekt to bez pracochłonnego przerabiania musisz robić tak jak autor sobie wymyślił (nawet jak to nie ma grama sensu )
      Jeśli wytniesz osobno awersy i rewesy to wszelkie próby późniejszego ich spasowaniasą skazane przynajmniej na częściową porażkę.
      
      Znam 3 metody dobrego dopasowywania awersów i rewersów:
      • wydrukowanie awersu i rewersu na tej samej stronie z osią symetrii po środku oznaczającą miejsce złożenia kartki na pół. Wydruk na papierze samoprzylepnym oszczędza masę roboty.
        • 
        • w oznaczonym miejscu mocno przejeżdżamy tępą stroną noża i składamy wydruk na pół,
        • przyklejamy jedna połowę do tektury starając się aby tylko mały kawałek białej ramki znalazł się na naklejanym kartonie (mam na myśli ta część ramki która była składana na pół)
        • jeśli używamy papieru samoprzylepnego najpierw delikatnie sklejamy miejsce złożenia na pół, a następnie przyklejamy resztę na tekturę,
        • zabezpieczamy (lub nie) obie strony przeźroczystą folią
        • dalej wycinamy tak samo jak żetony jednostronne
      • wydrukowanie na stronie z żetonami ramki która pozwali na jej przycięcie w taki sposób iż obie strony będą do siebie pasować. Pomimo niedociągnięć jest to moja ulubiona metoda gdyż daje pewną elastyczność w sprawie rewersów (można je zmienić nawet w ostatniej chwili bo nie są na tej samej kartce) i napisałem sobie skrypt który układa żetony na kartce oraz dba aby awers i rewers był lustrzane. Więc rozłożenie 1001 żetonów 40x dziennie nie jest mi straszne. Skrypt działa tylko (?) pod linuksem więc jeśli chcesz używać tej metody bez skryptu musisz rozłożyć ręcznie żetony używając któregoś z tych szablonów.
        • wydrukuj strony awersu i rewersu
          
        • przyklej awers na tekturę
          
        • naklej folie zabezpieczająca wydruk
          
        • wytnij awers wokół czerwonego pola
          
        • oklej i wytnij w ten sam sposób rewers (bez przyklejania na tekturę)
          
        • teraz obie strony mają ten sam rozmiar, a żetony są oddalone względem brzegu o tą samą odległość. ZAKŁADAJĄC, ŻE ŻETONY ZOSTAŁY DOBRZE ROZŁOŻONE NA PROJEKCIE! SAMO TO SIĘ NIE ZROBI.
          Ew przesunięcie wygenerowane przez drukarkę zostało zniwelowane niemal do zera (zależy od dokładności cięcia)
        • przyklej rewers na tekturę razem z awersem (uważaj aby nie przykleić rewersu do góry nogami)
          
        • dalej wycinamy tak samo jak żetony jednostronne
          
      • rozmieszczenie awersów na stronie w pewnej odległości od siebie, a na stronie rewersów dodanie do każdego żetonu kilku milimetrowych spadów. Metoda dająca najlepsze efekty ale także najbardziej czasochłonna (przynajmniej 2x) i troszkę droższa od poprzednich. Wymaga aby rewersy żetonów były większe od awersów o parę milimetrów (4-5mm) w każdą stronę. Jednocześnie nic po za tłem nie może się w nadmiarowym "buforze" znajdować. Dzięki temu jeśli skleimy awers nie idealnie (z lekkim przesunięciem) to przy wycinaniu rewers i tak będzie wyglądał idealnie. Nigdy tej metody nie stosowałem więc nie jestem w stanie pokazać zdjęć wyjaśniających to lepiej...
    • żetony nie-prostokątne
      • Kwestie spasowania awersów i rewersów są takie same jak przy żetonach prostokątnych punkt wyżej - więc nie będę się powtarzał.
        Tutaj mamy 3 opcje. Albo wycinamy je nożyczkami klnąc na cały świat i płacząc z powodu bólu ręki albo użyjemy wybijaka albo wytniemy je laserem.
        
        
      • nozyczki mają nie zaprzeczalną zaletę: cenę i dostępność - znam ludzi którzy nie mają młotka w domu ale takich bez nożyczek to juz nie...
      • wybijaki fajny sprzęt i dość wygodny ale ma jedna wadę - wybijaki warte uwagi są drogie (albo trzeba je wykonać u kogoś samemu), nie kupuj zestawu wybijaków w marketu za 49.99 bo to się nie nadaje do tektury. Jak wytniesz 10 kółek możesz uważać się za szczęściarza.Myślę, że od pułapu 50-100zł za sztukę (średnica 16mm) mamy szansę znaleźć coś dobrego. Ja zrezygnowałem na rzecz żetonów z innych materiałów (p. niżej) i cięcia laserowego
      • laser jak wiele pozycji na tej liście mają praktycznie tylko jedną wadę - cenę No i może czasem to że krawędzie "cięcia" będę czarne/szare. Lasery 3W które poradzą sobie (w kilku powtórzeniach) z tekturą 1.5mm zaczynają się w okolicach 700zł więc raczej trzeba miec pomysł na dośc regularne używanie tego ustrojstwa. Niemniej komfort jest nie porównywalny.
• Żetony z innych materiałów
  • Tutaj mam doświadczenie z 2 rodzajami materiałów. W obu przypadkach aplikacja grafiki wygląda tak samo.
  • żetony drewniane. Są super "kul" ale też drogie i ciężkie. I drogie. Wspominałem już, że są drogie? Można kupić gotowe w spielmaterial.de, mepel.pl, albo na ebay.de ale cena przy większych ilościach zawsze będzie bolesna. Nigdy się nie zdecydowałem na kupno wiecęj niż 40 gotowych "pastylek". Można zlecić wycięcie żetonów laserem w sklejce (500szt ~15zł). Potem je pobejcować, polakierować i okleić. Koszta są niskie ale jest to bardzo praco/czasochłonny proces. Poniższe zdjęcia prezentują przygotowanie około 700 drewnianych żetonów do mega cywilizacji. O ile pamiętam koszt całości oscylował w okolicy 35zł (+/-5zł).
    
    czysta pocięta laserem na żetony sklejka 3mm
    
    
    żetony wrzucałem do puszki z bejcą po 10 szt na raz i wyławiałem szczypcami.
    
    
    następnie lądowały na aluminiowej kratce gdzie przesuwałem je co pare minut aby sie nie przykleiły i nie zostały zbyt widoczne smugi. Po wyschnięciu (24h) papierem ściernym o BARDZO małej granulacji (1000?) wyszlifowałem pobieżnie każdy żeton.
    
    
    żetony przykleiłem do malarskiej taśmy klejącej i aplikowałem na nie (wycięte dziurkaczem ozdobnym) naklejki. Następnie polakierowałem całość 2x lakierem w spraju (a potem to samo z drugiej strony).
  • żetony plastikowe - dużo szybsza metoda ale nie tak efektowna jak użycie drewna. Drukujemy żetony na papierze samoprzylepnym. Następnie wycina się je przy użyciu dziurkacza ozdobnego. A na koniec nakleja na żetony.
    Niestety sporym ograniczeniem tej metody są dostępne średnice dziurkaczy ozdobnych. O ile mi wiadomo istnieją tylko dziurkacze o średnicy 10mm, 16mm, 19mm, 25mm, 38mm i jakieś wyższe. Przy czym jestem pewien tylko 4 pierwszych (bo je mam ). W przypadku innych średnic trzeba użyć wybijaka albo nożyczek.
    

3. Pudełka

• Papierowe pudełka można wykonać na (przynajmniej) 2 sposoby:
  • Oklejanie gotowego pudełka. Plus tej metody jest jeden. Trzeba tylko pudełko okleić - nic więcej. Minusów jest więcej. Gotowe pudełka kosztują od 15zł do 30zł co wg mnie przy DIY jest często zbyt wysoką kwotą. Po za tym ciężko znaleźć odpowiednie pudełko - chodzi zarówno o jego formę jak i wymiary. O ile mi wiadomo nikt w PL nie sprzedaje na sztuki typowych pudełek do gier planszowych.
  • Wykonanie pudełka od postaw, a następnie jego oklejenie. Minusy są dwa: pracochłonność i konieczność sensownego wyliczenia wymiarów pudełka. Po stronie plusów jest idealne dopasowanie do gry i cena. Koszt DUŻEGO, nie oklejonego pudła do gry to max 4-5zł (cena formatki B1 tektury introligatorskiej). Na poniższych zdjęciach można zobaczyć jak wykonać takie pudełko.
    
    Wycinanie i sklejanie pudełka:
    
    
    
    
    Oklejanie pudełka:
    
    
    
    
    Oklejanie pudełka od innej gry wydrukami na papierze A4:
    
    
    
    
    
    
    
    
    
    
    

[Sir_Yaro]

4. Karty

W przypadku kart widzę następujące metody:

• wydruk dwustronny na grubym papierze (250g+) na drukarce która nie robi zbytnich przesunięć miedzy awersem a rewersem. Ew zastosowanie rewersu który nie musi być równo przycięty.
  Ta metoda nie wymaga specjalnych opisów. Drukujesz dwustronnie, wycinasz, zaokrąglasz rogi kart i po sprawie.
• wydrukowanie awersu i rewersu na tej samej stronie z osią symetrii po środku oznaczającą miejsce złożenia kartki na pół. Wydruk na papierze samoprzylepnym oszczędza masę roboty.
  gotowy wydruk
  składamy kartkę na pół wzdłuż osi symetrii
  odklejamy papier z tyłu naklejki, zgięcie powinno zostać bardzo wyraźne
  przyklejamy kartkę gramatury ok 200g na połowę naklejki
  ostrożnie przyklejamy drugą połowę do kartki
  kartka A4 do której przykleiłem 2 naklejki A4
  wycinamy karty
  zaokrąglamy rogi
  .
• wydrukowanie na stronie z kartami ramki która pozwali na jej przycięcie w taki sposób iż obie strony będą do siebie pasować.
  Ta metoda jest identyczna jak w przypadku żetonów dwustronnych. Różnica polega na tym, że żetonów może się mieścić na stronie z 200, a kart 9 do 12. Z tego powodu ręczne ułożenie kart nie jest specjalnie pracochłonne. Do wykonania kart używam tego szablonu. W zależności od tego jaki efekt chcę osiągnąć obrazek karty umieszczam za lub przed szablonem.
  Jeśli grafika będzie w warstwie za szablonem karty będą miały białe ramki (jak w kartach do pokera). Jeśli umieszczę je przed szablonem muszę zgrać kolor szablonu i karty tak aby stanowiły kolorystycznie jedną całość. Przykład można zobaczyć tutaj:
  
  Obrazek karty ma brzegi w kolorze kremowym, tak samo jak szablon z tyłu. Grafiki kart zasłaniają ramki widoczne na szablonie. Znaczniki cięcia są jednak wciąż widoczne więc wycięcie kart nie stanowi problemu.

5. Hexy
Drukujemy na papierze samoprzylepnym heksy ułożone w nieregularną siatkę co pomoże przy ich wycinaniu:


Przygotowujemy tekturę introligatorską 1.5mm o wymiarach zbliżonych do wymiarów wydruku


Odginamy 2-3cm pasek tylnego papieru i zaginamy go na płasko


Dopasowujemy naklejkę do tektury i przyklejamy odsłonięty fragment do tektury


Następnie powoli i ostrożnie przyklejamy całą resztę wyciągając tylni papier


Wycinamy folię przeźroczystą o wymiarze zgodnym z wymiarem wydruku i przygotowujemy do przyklejenia w podobny sposób jak wcześniej wydruk


Przyklejamy, ostrożnie, równomiernie, dociskając od środka na boki, nie więcej niż 2-3cm na raz. Jeśli zrobi się na folii fałda lub zostanie bąbel powietrza jest je ciężko usunąć!


Trójwarstwowa kanapka (tektura, wydruk, folia) gotowa


W zależności od potrzeb
- drugą stronę przygotowujemy w taki sam sposób (jeśli na rewersach znajdują się jakieś szczegóły należy pamiętać o odpowiednim ich spasowaniu aby po wycięciu heksa obie strony pasowały do siebie),
- zostawiamy goły karton,
- malujemy farbą/bejcą wodną (tektura pod wpływem wody zacznie się lekko wyginać, malować trzeba dość szybko, a następnie przycisnąć książkami itp aby wyschła wyprostowana).


Wycinamy heksy. Najlepiej to zrobić tak jak żetony - w ramce wydruku. Niestety ja przypadkiem rozciąłem ramkę i musiałem wycinać całość w ciut bardziej pracochłonny sposób.


Koloruję brzegi


6. Narzędzia

• Papiery
  • zwykłe - zwykły papier (bez względu na gramaturę) w mojej opinii nadaje się jedynie do wydruków testowych. Jedynie jeśli nie zależy nam na jakości, a priorytet ma niski koszt można próbować wydruków na takim papierze. W mojej opinii na zwykłym papierze lepsze efekty uzyskuje się na drukarkach laserowych. Wydruki atramentowe na takim papierze tracą nasycenie kolorów, a atrament się rozmywa.
  • kredowe - teoretycznie nie nadają się do żadnych drukarek. Jednak wbrew tej teorii uzyskałem całkiem dobre efekty z papierem kredowym 250-300g na dużych drukarkach laserowych (kombajn biurowy). Ze względu na niską cenę papieru kredowego czasami warto spróbować czy jest to materiał wystarczający.
    Zadowalające efekty udało mi się uzyskać drukując dwustronnie karty do gry na papierze kredowym 250g i drukarce Xerox Workcentre 5945. Należy pamiętać, że drukarka musi mieć odpowiednią moc aby nagrać taką masę papieru. Na słabszych drukarkach toner może nie trzymać się karki.
    Wydruki atramentowe były zawsze beznadziejnej jakości.
  • fotograficzne - jeśli jakość jest priorytetem powinniśmy wybrać papier fotograficzny. Ma on same zalety i tylko jedna wadę. Cenę. Kupowanie markowych papierów (od HP, Xeroxa, Epsona itp) mija się z celem gdyż ceny (mimo jakości papieru) są przeważnie wzięte z kosmosu - od 70gr do 3zł za kartkę. Dlatego warto się zainteresować zwykłym papierem fotograficznym którego cena oscyluje w granicach od 12gr do 50gr za kartkę (w zależności od gramatury).
    Wydruk na papierze fotograficznym jest wyraźny, kolory są żywe, atrament wysycha niemal błyskawicznie, bardzo rzadko się rozmazuje.
    Najlepsze efekty uzyskałem używając kombinacji papierów fotograficznych zwykłych i samoprzylepnych. Na zwykłym drukowałem awersy, a na samoprzylepnym rewersy. A następnie sklejałem obie strony (opis procedury w sekcji karty).
    • Sugerowany papier:
      Awers: papier foto błyszczący/mat A4 HQ 260g/m², Mabitech
      Rewers: papier foto błyszczący/mat samoprzylepny A4 HQ 115g/m², Mabitech
    Jeśli nie chcemy się bawić w sklejanie rewersów i drukarka radzi sobie z wydrukami dwustronnymi (głównie ze spasowaniem awersów i rewersów) można pójść szybką drogą i drukować od razu obie strony na grubym papierze. Największym plusem takiego podejścia jest to, że dużo, dużo szybciej będziemy mieli wydruki gotowe co cięcia. Minusy - drukarki często sobie nie radzą z grubym papierem (szczególnie te tanie), mało która drukarka dobrze spasuje obie strony wydruku, wydruk będzie maksymalnie takiej gramatury jak pojedyncza kartka (dość oczywiste).
    • Sugerowany papier:
      PAPIER DWUSTRONNY FOTO PREMIUM HQ MATOWY/BŁYSK A4 300g/m² (lub grubszy), Mabitech
• Noże
  • Nóż do tapet (nóż segmentowy) - większość prac można spokojnie nim wykonać. Największym ich minusem jest to, iż poszczególne segmenty przy cieciu papieru (a szczególnie tektury) szybko się tępią i ostrza trzeba ciągle zmieniać (albo cięcia będą coraz bardziej poszarpane).
    
  • skalpel (nóż precyzyjny) - prawdopodobnie najlepsze narzędzie do cięcia jakie możemy kupić. Jakość zmienia się od firmy do firmy. Polecam kupno skaplela Olfy (np AK-3). Ostrza tych skalpeli są wykonane z twardej stali, tępią się powoli, a początkowo są przerażająco ostre. Takie cechy pozwalają na szybkie i łatwe cięcie z zachowaniem gładkich i równych powierzchni.
    
  • nóż krążkowy - łatwe cięcie nieregularnych kształtów, wygodne ciecie bez poszarpanych krawędzi, łatwiejsze uzyskanie idealnie prostej linii cięcia, łatwiejsze cięcie materiałów grubszych niż 1,5mm. Wydaje mi się, że nie warto kupować ostrzy 18mm, a od razu zaopatrzyć się ostrze 45mm.
    
  • noże specjalistyczne - na tej liście znajdują się różnego rodzaju ustrojstwa pozwalające na wycinanie kół (cyrkle tnące), pozwalające na cięcie po kątem 45 stopni, wycinające różnego rodzaju zakładki do łączenia elementów. Żadne z tych urządzeń nie jest niezbędne ale wykonanie niektórych zadań z ich pomocą jest wielokrotnie szybsze i wyższej jakości.
    
• Klejenie
  • Kleje - staram się unikać używania klejów. Przeważnie jest z tym znacznie więcej problemów niż jest to warte. Poniżej lista posortowana subiektywnie od najlepszych do najgorszych.
    • Kleje w spraju bardzo wygodnie i szybko się aplikuje na duże powierzchnie, przy dobrej aplikacji przeważnie nie moczą materiału. Niektóre kleje zamiast równomiernej "mgiełki" kleju strzelają charakterystycznymi "glutami". W ich przypadku należy klejone powierzchnie rozwałkować (np puszką z klejem) aby pozbyć się ew. zgrubień które mogą powstać od większych skupisk kleju. Niektóre rodzaje kleju długo wysychają (nawet 24-48h).
    • Kleje do papieru w sztyftach, tubkach itd sprawdzają się dość dobrze przy klejeniu małych powierzchni. Jednak już przy powierzchni A6 zdarza się, że zanim posmarujemy całą powierzchnię początek już zasycha i doklejona kartka będzie się w niektórych miejscach słabo trzymała.
    • Kleje na bazie wody itp (np wikol, magic) są zwykle mało przydatne gdyż większość naszych wydruków jest wykonana na cienkim papierze. Woda zawarta w takich klejach będzie powodowała marszczenie się materiału, a przez to bardzo słaby efekt końcowy. Kleje tego typu zaczynają się sprawdzać przy dużych gramaturach papieru i tekturach.
    • Kleje inne (np butapren) - przeważnie śmierdzące, mocne i trudne do aplikacji na większych powierzchniach. wysychają od kilku sekund pa kilkunastu godzin.
  • Taśma klejąca - wydaje mi się, że są tylko 2 taśmy warte uwagi. No może trzy.
    • taśma klejąca dwustronna - do łączenia 2 stron wydruków (nie polecam) lub aplikacji wydruku na tekturę (nie najgorsze)
    • taśma naprawcza (duct tape) - bardzo mocna idealnie nadaje się do łączenia elementów plansz do gry. Minusem jest to, że dość ciężko do niej coś przykleić.
    • taśma malarska - trzyma raczej słabo ale dość łatwo coś do niej przykleić, jest bardzo cienka i jak na swoja grubość wytrzymała. Idealna do przymiarek ew do łączenia elementów planszy.
  • Papier samoprzylepny - bez dyskusyjnie najwygodniejszy sposób łączenia ze sobą materiałów. Jedynym odkrytym na razie minusem jest to, że słabo klei się do taśmy naprawczej przez co np grafiki mogą się odklejać od planszy w miejscach składania.
• Inne do cięcia
  • Nożyczki - dowolne byle ostre. Bardzo pracochłonny sposób cięcia. Ciężko w sposób powtarzalny ciąć elementy równo. Przy tekturze 1mm+ już raczej bezużyteczne.
  • Trymery - znakomite narzędzie do szybkiego wycinania kart (i ew cienkich żetonów) przy założeniu że idealne cięcia nie są konieczne. W zależności od jakości trymera element tnący może "bujać" się na boki i linia prosta może ostatecznie okazać się falą. Przy trymerach FELLOWES spotkałem się z odchyleniami +/- 2.5mm co powodowało iż "proste" cięcie mogło ostatecznie mieć rozstrzał nawet 5mm! Zupełna beznadzieja. Dopiero przy trymerze DAHLE jakość wykonania okazała się dużo wyższa i linie proste są prawie proste. Są to drogie trymery ale sugeruję polować na używaną sztukę (dahle 507 kupiłem za 90zł). W najgorszym wypadku będzie trzeba wymienić element tnący. Trymer powinien mieć automatyczne blokowania papieru przy cięciu!
    
  • Gilotyna - niestety nie mam żadnego doświadczenia w używaniu tego narzędzia.
  • Laser - bezdyskusyjnie najlepsze narzędzie do cięcia wielu elementów DIY. Niestety w cholerę drogie ale czasem może być warto zamówić wycięcie jakiś formatek zamiast męczyć się z ich ręcznym wycinaniem.
• Pomoce
  • Mata do cięcia - Jeśli używamy skalpeli bardzo bardzo przydatna. Nie dość że ułatwia mierzenie odległości i kątów to co ważniejsze bardzo dobrze chroni nóż przed stępieniem. Co także ważne odnotowania stanowi podkładkę która wytrzyma bardzo, BARDZO dużo cięć zanim ulegnie zniszczeniu.
    
  • Linijka - bez względnie konieczna. Polecam posiadanie przynajmniej 1 linijki 50cm+ i jednej 25cm.
    • Plastikowe linijki zwykle niszczą się błyskawicznie. Nóż je nacina wbija się w nie itp przez co szybko zamiast linii prostej robi się fala.
    • Linijka aluminiowa jest dużo lepsza ale ma to samo ograniczenie. Ostry nóż/skalpel powoli ja nacina aż do momentu kiedy jej używanie staję się niewskazane. Dodatkowym minusem jest to, że każde takie przypadkowe nacięcie linijki alu wyraźnie tępi nóż.
      
    • Linijki aluminiowe do cięcia - linijka zaprojektowana du używania z ostrzami, a nie pisakami. Po za gumowymi podkładkami które trzymają ją w miejscu posiada wypolerowane, metalowe okucie z jednej strony. Ostrze ślizga się po tym okuciu nie naruszając linijki i nie tępiąc się. Mimo relatywnie wysokiej ceny opłaca się ja kupić gdyż ta kwota zwraca - kupujemy wyraźnie mniej ostrzy do skalpela, a wygoda użytkowania i jakość cięcia jest wyższa.
      
  • Przymiar kątowy (kątownik mierniczy) - bardzo przydatne (ale nie konieczne) narzędzie pomagające w wycinaniu kwadratów czy prostokątów (np przy robieniu planszy). Pozwala zmniejszyć przynajmniej dwukrotnie ilość przymiarek. Nie warto kupować drogiego przymiaru - za ~10zł można w markecie budowlanym kupić najtańszy, metalowy 50cm przymiar.
    
  • zaokrąglacz do narożników - niezwykle przydatne narzędzie przy tworzeniu kart. Moim zdaniem niezbędne jeśli karty nie będą w koszulkach, a mają wyglądać przyzwoicie przez dłuższy czas. Przydaje się także czasem przy różnego rodzaju planszetkach i innych pomocach.
    Zaokrąglacze w cenie poniżej 100zł najczęściej występują w dwóch rodzajach:
    • Najtańsze przypominające odrobinę dziurkacz. O 2 różnych promieniach. Dają radę przez jakiś czas zaokrąglać papier max 400g potem powoli tępią się coraz bardziej.
    • Dosyć drogie (~100zł) przypominające kombinerki. Znaczenie wytrzymalsze, często z możliwością wymiany końcówki (a przez to promienia zaokrąglania), potrafią zaokrąglić grubszy papier. Przy wykonywaniu większej ilości kart zdecydowanie warto rozważyć zakup.

[bukimi]

Świetny temat, moim zdaniem idealny do podpięcia w wątku, żeby nie zniknął za miesiąc czy dwa zakopany innymi wątkami

PS. Tyle profesjonalnego sprzętu się pojawia w poradniku. Nie mam nawet maty do cięcia, nie mówiąc o wybijaku, więc jak już się biorę za PnP to należę do grupy, która (cytując) "wycina nożyczkami, klnąc na cały świat i płacząc z powodu bólu ręki"

[Sir_Yaro]

Świetny temat, moim zdaniem idealny do podpięcia w wątku, żeby nie zniknął za miesiąc czy dwa zakopany innymi wątkami

PS. Tyle profesjonalnego sprzętu się pojawia w poradniku. Nie mam nawet maty do cięcia, nie mówiąc o wybijaku, więc jak już się biorę za PnP to należę do grupy, która (cytując) "wycina nożyczkami, klnąc na cały świat i płacząc z powodu bólu ręki"

Wiesz... To kwestia tego jak często to robisz i jak bardzo to lubisz. Ja bym bez DIY (nie tylko planszówkowego - robię co sie da) bym zwariował. A jak już cos robisz często to przeważnie chcesz to zrobić dobrze. A w tym przeważnie odpowiednie narzędzia bardzo pomagają.

Ale nie martw się ja też zaczynałem nożyczkami, nożem do tapet, tnąc na kawałkach kartonu...

Swoja drogą podsunąłeś mi pomysł na kolejny punkt - narzędzia przydatne w takich pracach.
Dzięki

[Sir_Yaro]

Sekcja "narzędzia" jest gotowa. Przynajmniej na tyle ile mi do głowy przyszło.

[Lothrain]

Szacun za ten temat, kopalnia wiedzy.

[ledig]

hej a pudełka do gier też robisz?:)

[Sir_Yaro]

hej a pudełka do gier też robisz?:)

Zabawne, że pytasz bo właśnie dodałem taką sekcję. Spójrz na spis treści w 1 poście

[ledig]

dzięki serdecznie fajnie że opisałeś to wszystko. przyda się bo też planuje zrobić grę i ładnie ją opakować:) pozdro600

[Curiosity]

Warto wspomnieć o zaokrąglarce do rogów kart.

[akahoshi]

Dodałbym jeszcze nazwy programów (oraz ich freeware'owych odpowiedników) do przygotowania kart, plansz etc.

[ledig]

ja pracuję na inkscape ale jeszcze nie drukowałem nic więc nie wiem co z tego będzie

[BrigadeGeneral]

te zaokrąglacze gdybym wiedział, że takie coś jest, ech. Pozycja nr1 na liście jako zakup do pracowni na najbliższe dni.

[Sir_Yaro]

te zaokrąglacze gdybym wiedział, że takie coś jest, ech. Pozycja nr1 na liście jako zakup do pracowni na najbliższe dni.

Jeśli "pracownia" ma coś w spólnego z twoim pomysłem na wydawanie gry to może raczej patrz na zaokrąglacze ze średniej półki, coś takiego:

Przy większym przerobie ten pierwszy podany przeze mnie w nie ma zupełnie sensu, a drugi też może być za słaby.
Jedyny minus to 4-5x wyższy koszt (400-600zł)

[BrigadeGeneral]

to ta pracowania myślę, że na potrzeby tworzenia prototypów i zestawów testowych tamten wystarczy na początek.

[Miszon]

Wow ale wątek! do przypięcia moim zdaniem. Nie przyszedł mi nigdy do głowy pomysł z tym składaniem na pół/sklejaniem kartek żeby awers do rewersu pasował, w ten sposób to dużo prostsze!

[narandil]

mistrzostwo świata ten wątek !!!
ja mam takie zapytanie: skąd brać tekturę na zrobienie planszy i pudełek? kupujesz gdzieś przez neta czy lokalnie?

[Sir_Yaro]

mistrzostwo świata ten wątek !!!
ja mam takie zapytanie: skąd brać tekturę na zrobienie planszy i pudełek? kupujesz gdzieś przez neta czy lokalnie?

Mam blisko siebie sklep dla plastyków:
http://storm24.pl/

Nie wiem skąd jesteś ale storm ma filie w 11 miastach wiec jest szansa, że mieszkasz w którymś z nich. Zaletą tego sklepu (i być może innych plastycznych) nad papierniczymi jest to, że nie które rzeczy które kupowałem były nawet 20x tańsze! Np za grubą, sztywną, przeźroczystą folię A4 w papierniczym za 10 arkuszy zaśpiewano mi tyle ile za całą paczkę w stormie

Generalnie szukaj sklepu dla artystów/plastyków.

[kali]

Świetny poradnik!

Ja bym jeszcze dodał do papieru informację o papierze satynowanym. Jest dość tani - 30-40 zł/250 kartek A4, a wykończenie powoduje, że wydruki są znacznie ładniejsze niż na zwykłym papierze o wyższej gramaturze. Osobiście używam 4CC i DCP. Sprawdziłem tańsze odpowiedniki, ale odstawały jakością. Warto zwrócić uwagę, że przy papierach wyższej klasy można wtopić kupując wersję nie do końca białą. Bo biały jest w kilku wersjach - śnieżnobiały, błękitnawy, kość słoniowa, ecru itd (zależnie od producenta).
Dobrym testem papieru jest wydrukowanie na nim jednorodnego czarnego koloru na całej powierzchni. Jeśli wydruk posiada jakieś nieregularne przebarwienia lub jaśniejsze kropki - papier nie jest zbyt gładki. Jeśli posiada przez całą szerokość kartki równomierne pasma jaśniejsze/ciemniejsze - drukarka nie jest zbyt dobra lub bęben w drukarce jest do wymiany.

Druga dość istotna sprawa, o której wiele osób nie pamięta - należy zawsze w drukarce ustawić odpowiedni rodzaj papieru. I jeśli drukarka ma kilka wersji papieru obejmującego jedną gramaturę - warto wypróbować wszystkie opcje i wybrać najlepszą. Ma to olbrzymie znaczenie szczególnie w wydrukach laserowych, gdzie sporo drukarek dostosowuje czas i temperaturę nagrzewania do wybranego rodzaju papieru. Przy skrajnie źle dobranych parametrach (zdarzyło mi się raz) druk jest pomarszczony, nie trzyma się kartki i odłazi takim jakby glutem.

Odnośnie zabezpieczania plansz/żetonów pokrytych papierem samoprzylepnym dobrze sprawdzają się lakiery do modeli papierowych. Tutaj trzeba sprawdzić (lub podpytać w dobrym sklepie modelarskim) czy dany lakier nie rozpuści/rozmaże nam druku.
Tańszą alternatywą (jednak mniej wytrzymałą i ogólnie gorszą) jest kilka warstw lakieru do włosów. Ogólna zasada jest taka, że im tańszy tym lepszy - posiada mniej substancji wzbogacających, które mogą zareagować z drukiem.
Sposób ten początkowo może sprawić nieco problemów, bo nie można dopuścić do zamoczenia (zbyt długiego psikania w jedno miejsce) tego co lakierujemy.

[haptas]

Super poradnik!
Mam pytanie jeszcze o ten wybijak którego użyłeś przy żetonach okrągłych, gdzie taki dostałeś? Na allegro znalazłam co prawda parę takich podobnych sprzętów, ale takiego nie widziałam, a wygląda solidnie

[Sir_Yaro]

To jest zdjęcie z internetu. A wybijak kupisz na allegro.

[Sir_Yaro]

Dodałem opis wykonania heksów.

[orzeh]

@Sir_Yaro
Czy masz może jakąś metodę na wyprostowanie kart po wydruku laserowym?
Robią mi się łódeczki i nie odkształcają sie pod obciążeniem. Myślę o żelazku - ale tylko myślę

[Grzdyll]

ja pracuję na inkscape ale jeszcze nie drukowałem nic więc nie wiem co z tego będzie

Ja też sporo pracuję w Inkscape i mam już z nim trochę doświadczeń. Polecam szczerze jako alternatywę dla Corela bo darmowy a naprawdę dużo potrafi. Tyle że drukowanie akurat czasem robi psikusy gdy mamy warstwy rastrowe + maski wektorowe - na wydruku lubią nagle się pojawić wymaskowane elementy. Najprostszym (wręcz prostackim ale działa!) remedium jest eksport całej strony jako png przy 300 dpi i wydruk z programu graficznego np IrfanView.